Osmanlı’da Türkçe kitap basan ilk kişi olan ve oldukça ileri görüşlü biri olarak bilinen İbrahim Müteferrika, 1731 Yılında yazıp, 1732 Yılında 500 adet olarak bastığı 96 sayfadan oluşan Usulü’l – Hikem Fi Nizâmü’l – Ümem (Milletlerin Düzeni Üzerine Akıl İlkeleri) adlı eserinde Osmanlı’nın neden geri kaldığını bakın nasıl anlatıyor!?
1-Kanunları uygulanmaması
2-Adaletsizlik
3-Devlet işlerinin ehliyetsiz ve liyakatsiz kişilerin eline düşmesi
4-Bilim adamlarının fikirlerine tahammülsüzlük
5-Askeri teknolojide çağın gerisinde kalınması
6-Orduda disiplinsizlik
7-Devletin malını ve kaynaklarını israf etme ve rüşvet
8-Dış dünyadan habersizlik
İbrahim Müteferrika kimdir?
1674 – 1747 yılları arasında yaşayan ve aynı zamanda bir müteferrika da olan Macar asıllı matbaacı, yayımcı, yazar ve çevirmendir.
*Osmanlı’da padişah, sadrazam, vezir vb. gibi devlet büyüklerinin yanında çalışan ve değişik hizmetler gören kişilere müteferrika denirdi.
BİR HİCİV USTASI! BAĞDATLI RUHİ
Zahid derse sana Şarab-ı Dilguşa’dan vazgeç!
Şarab-ı Dilguşa’dan vazgeçme, riyakârlıktan vazgeç!
Ehl-i vefadan olma sakın derlerse sana!
Onları dinleme, kötü huylarından vazgeç!
Sapkınlık başa belâdır amma, defetmesi kolaydır!
Mürşidine aşık talip gibi ol, belâlı işlerden vazgeç!
Demem asla sana aşk-ı sefayı bırak, tespihten de el çek!
Ne Hakkı zikretmeyenlerden ol, ne Cam-ı Dilguşa’dan vazgeç!
Bekâ alemindedir Ruhi, Vahdet-i Bade’yle olmuş mest!
Erişmekse maksat ol zevke, dünya malından vazgeç!
Bağdatlı Ruhi
Dilguşa: İran’da bir şehir
Şarab-ı Dilguşa: Dilguşa’nın Şarabı
Vahdet-i Bade: Birlik Badesi, Ölümsüzlük Şarabı
Bağdatlı Ruhi kimdir?
1535 – 1605 yılları arasında yaşamış ve genellikle didaktik (öğretici ve öğüt verici) türde şiirler yazmış bir Divan Edebiyatı Şairimizdir ve aynı zamanda ünlü bir hiciv ustasıdır.