Nöbetçi Eczaneler
Türk Devletleri Teşkilatı’nın 12. Zirvesi 6-7 Ekim 2025 tarihinde Azerbaycan’ın Gebele şehrinde gerçekleşmiştir.
Zirve; Türk-İslam alemi için kritik bir dönemde yapılmıştır.
Zirve Gazze’deki savaşın ikinci yıldönümü dolayısıyla tüm dünyanın yeniden odağının Gazze’ye dönmesi ve geçtiğimiz iki yılda yaşanan facianın boyutunun bir kez daha gözler önüne serilmesi günü olması dolayısıyla önemliydi.
Zirvede; Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan,
Teşkilatın dönem başkanlığını devreden Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov’a katkılarından dolayı teşekkür etmiş, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e ev sahipliğinden ötürü şükranlarını sunmuş, dönem başkanlığı için kendisine üstün başarılar dilemiştir.
Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Çok taraflılığın giderek aşındığı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin insanlığın vicdanını yaralayan birçok meseleye kayıtsız kaldığı bir uluslararası sistemle karşı karşıyayız.
… Teşkilatımızın bu değişen koşullara ayak uyduran, uluslararası meselelerde ortak duruş sergileyen, sözüne güvenilen, haklının yanında duran bir yapıya dönüşmesi büyük önem arz ediyor.
Türkiye olarak böyle bir dönemde zirvemizin temasının, ‘bölgesel barış ve güvenlik’ olarak belirlenmesini son derece isabetli ve anlamlı buluyoruz.” ifadesini kullanmıştır.
Erdoğan, özetle şunları kaydetmiştir:
“Terörizmden yasa dışı göçe, siber tehditlerden iklim değişikliğine ortak bir duruşla mukabele edebileceğimizi, kendi gök kubbemiz altında kendi güvenliğimizi güçlendirebileceğimizi düşünüyorum.
… Yakaladığımız ivmenin sürmesi için çalışmalarımızın devamının çok mühim olduğunun altını çizmek istiyorum.
Türk dünyasının, bölgemizin istikrarında ve güvenliğinde birçok anlamda daha etkin rol üstlenebileceğine inanıyoruz.’’
Sayın Erdoğan, Türk devletleri olarak bilim ve teknoloji alanında hak ettikleri noktaya en kısa süre zarfında ulaşabilmeleri için güçlü iş birlikleri kurmaları ve bu alanda yüksek katma değere sahip ortak yatırımlar yapmaları gerektiğine dikkati çekerek, “Yapay zeka konusunda küresel gelişmeleri yakalayabilmek ve kültürel zenginliğimizi muhafaza için Türkçe Büyük Dil Modeli’nin geliştirilmesine hız vermemiz gerekiyor.
Ortak alfabe hususunda Türkiye olarak ilk adımı atıyor, Cengiz Aytmatov’u anlatan bir eser ile Oğuznameleri ortak alfabeyle basıyoruz. Bugün de liderlere birer adet bundan takdim ediyoruz.” diye konuşmuştur….
Sayın Erdoğan’ın “İsrail’in saldırıları bölgemiz için tehdittir.’’ Diyerek Gazze ve Suriye konusundaki açıklamaları büyük ilgiyle karşılanmıştır.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, konuşması sırasında Türk Devletleri Teşkilatının jeopolitik açıdan çok önemli rol almaya başlamasından ve Karabağ zaferinin ardından Türk dünyası ülkelerini Azerbaycan’ın asla unutmayacağının altını çizmiştir.
Aliyev’in, “Uluslararası hukukun temel ilkelerinin kabaca ihlal edildiği bir dönemde ülkelerimiz arasında askeri ve askeri teknik alandaki iş birliği önemlidir.
Bu kapsamda Azerbaycan ile Türkiye arasında derin iş birliği mevcuttur.
Son 1 yılda Türkiye ile 25’ten fazla ortak tatbikat yaptık.
Türk Devletleri Teşkiatı ülkeleri arasında savunma ve güvenlik alanlarında geniş iş birliklerini göz önünde bulundurarak 2026’da Azerbaycan’da Türk Devletleri Teşkilatı ülkelerinin ortak askeri tatbikat yapmasını önerisinde bulunmuştur.,
Macaristan Cumhurbaşkanı Viktor Orban: “AB’de bulunmayan gelişim, karşılıklı saygı TDT’de mevcut. Macaristan, Türk ülkeleriyle bir arada olmaktan şeref duyuyor.” Orban açıklamasıyla hem Avrupa’yı eleştirdi hem de bu genç yapının potansiyelinin çok fazla olduğunu dile getirdi.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, Azerbaycan şairi Bahtiyar Vahabzade’nin “Türkün Türkle düşmanlık etmeye hakkı yoktur” sözünü vurgulamıştır.
Türk Dünyası Siber Güvenlik Konseyi fikrini ortaya atan Tokayev, “Gençlerimizi Türk ruhu ve kültürel bağlarla yetiştirmek için aktif adımlar atmalıyız” açıklamasını yapmıştır.
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, dönem başkanı oldukları yıl boyunca Türk Dünyasının birliğini güçlendirmeye çalıştıklarını açıklamıştır.
Özbekistan ise Orta Asya ülkelerinin son yıllarda Avrupa ile ilişkilerinin geliştiğini belirtmiştir.
Gebele Bildirisinde Kıbrıs sorununun adadaki mevcut gerçeklere dayanarak müzakere edilmiş, karşılıklı olarak kabul edilebilir ve uygulanabilir bir çözüme ulaştırılması gerektiğini vurgulanmıştır.
Gazze’deki insani durumun kötüleşmesinden derin endişe duyulmuş ve bölgede acil ve kalıcı bir ateşkes ile engelsiz insani yardım erişimi çağrısında bulunulmuştur.
İsrail-Filistin çatışmasına adil ve kalıcı bir çözüm bulunması gerektiği, 1967 sınırları temelinde ve başkenti Doğu Kudüs olan Filistin Devleti ile iki devletli çözümün ilgili BM kararları uyarınca uygulanmasının önemi vurgulanmıştır.
Ekonomik ve sektörel alanda, Türk Dünyası’nda ekonomik entegrasyonu güçlendiren ilk ortak finans kurumu olan Türk Yatırım Fonu’nun kurumsal ilerlemesi takdir edilmiş ve fonun hızlı ve pratik bir şekilde faaliyete geçmesine büyük ilgi gösterilmiştir.
Orta Asya ve Azerbaycan arasında yeşil enerji projelerine yönelik stratejik ortaklık anlaşmasının imzalanması hedeflenmiştir.
Türk Devletleri Teşkilatı bayrağı altında, üye devletlerin ortak uzmanlığı ve teknolojik gücü sayesinde elde edilen önemli bir başarı olarak 2026 yılında fırlatılması planlanan 12U TDT-SAT Küp Uydusunun üretimi ve fırlatılması sürecinin hızlandırılması teşvik edilmiştir.
Kültürel ve halklar arası iş birliğinde ise 15 Aralık’ın “Dünya Türk Dil Ailesi Günü” olarak ilan edilmesi önerisi kabul edilmiştir.
Kazakistan’ın Aktau şehri 2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti olarak seçilmiştir. Türkmenistan’ın hem Türk Akademisi’ne hem de Türk Kültür ve Miras Vakfı’na gözlemci olarak katılması, Türk iş birliği mimarisinin kurumsal yapısının güçlendirilmesinde önemli bir adım olarak değerlendirilmiştir.
Türk Devletleri arasında Stratejik Ortaklık, Ebedi Dostluk ve Kardeşlik Antlaşması taslağının değerlendirilmesinin hızlandırılması çağrısında bulunulmuştur.
Toplantıda ayrıca 2040 Vizyonu da tartışılmıştır.
2040 Vizyonunun, bölgesel bir birlik olmaktan çıkarak küresel ölçekte etkili bir aktör olma hedefini yansıtacağı belirtilmiştir..
Cumhurbaşkanımız Sayın Erdoğan’ın TDT+ fikrini ortaya atması ve üye ülkelerin, üye olmayan ülke ve teşkilatlarla yakın ticari ve ekonomik ilişki ve iş birliğini öngören proje tüm üye ülkeler tarafından da desteklenmiştir.
Türkiye’nin ön ayak olarak Ortak Türk Alfabesi ile ilk kitapları basması ve orta Türk gençliğinin yetiştirilmesinin sağlanması için çaba sarf edilmesine karar verilmiştir.
Bildiri ilerde yapılacak toplantılar için çok büyük ümit kaynağı olmuştur.
Hoşça kalınız.