Nöbetçi Eczaneler
Bugünlerde üreticiler tarafından Çilek fideleri toprakla buluşturuluyor…
Üreticilerimize faydalı olması dilekerimle Çilek yetiştiriciliği hakkında bazı bilgileri paylaşmak istiyorum:
Çilek; Gülgiller familyası içinde yer alan bir bitki cinsi ve bu cins içinde yer alan türlerin meyvelerinin ortak adıdır.
“…Çilek hem sanayiye elverişli hem de taze olarak tüketilebilen çok lezzetli ve hoş kokulu bir meyve türüdür.
Bol miktarda A, B, C vitaminleri, kalsiyum, demir ve fosfor gibi mineral maddeler içerir.
Çilek taze olarak sofrada yararlanılmasının yanında çileğin pastası, reçeli, marmelatı, kompostosu, dondurması yapılmaktadır.
Çilek tüketici tarafından arzulanan bir meyve olduğu için derin dondurma yoluyla uzun süre saklanarak tüketilebilir.
Çeşide ve çevre şartlarına bağlı olarak, ana bitkiden kollarla 100’ün üzerinde yavru bitki oluşabilir.
Çilek dünya üzerinde birbirinden çok farklı bölgelerde ve ekolojik şartlarda yetiştirilebilmektedir.
Çilek genel olarak derin, verimli, iyi drene edilmiş nem tutma kapasitesi yüksek topraklarda iyi gelişir ve bol ürün verir
Çilek fidelerinin üretimi 5 yolla yapılmaktadır.
Bunlar tohumdan, kollardan, toprakaltı gövdesini ayırarak, yaprak çeşitlerinden ve doku kültürleri yolu ile fide elde edilebilmektedir.
Tohumdan fide elde edilmesi pratikte fazla kullanılmaz. Daha çok ıslah amacı için kullanılır. Kollardan fide elde edilmesi, bir çilek bitkisinin boğaz kısmındaki yaprak koltuklarından çıkan kollardan elde edilir
Toprakaltı gövdesini ayırarak fide elde edilmesi, birkaç gövdeden oluşan çileğin ana gövdesinden bu gövdeleri ayırmak suretiyle olur.
Her ana bitkiden 4–5 fide elde etmek mümkündür.
Bitkilerin süratle çoğaltılması gerekiyorsa yaprak çeliklerinden fide elde edilmesi yöntem kullanılır
Doku kültürü yolu ile fide elde edilmesi ise, hücre, doku veya organların bitkilerden ayrılarak yapay bir besin ortamı üzerinde steril şartlarda yetiştirilmesidir.
Çilek bahçesi tesis edilecek yerin toprağı önce bol hayvan gübresi ile gübrelenmeli ve derince sürülmelidir. Hayvan gübresi yoksa yeşil gübre uygulanmalıdır. Dekara 2–4 ton yanmış ahır gübresi uygulanabilir. Ahır gübresindeki sap ve samanların kolayca çürümesi için dekara 40–50 kg Amonyum sülfat veya amonyum nitrat ilave edilmelidir. Dikim için hazırlanmış parsellere, daha önceki bölümlerde belirtildiği şekilde çoğaltılmış çilek fideleri getirildiğinde dikim için tüm hazırlıklar tamamlanmış olur.
Çilek yetiştiriciliğinde erken ürün elde etmenin yanında geç ürün elde etmede oldukça önemlidir.
Bazı iklim şartlarında fide dikimi kış, ilkbahar ve yaz dikimi olmak üzere üç şekilde yapılabilmektedir.
Akdeniz bölgesi için çilek yetiştiriciliğinde ilkbahar ve yaz dikimi uygulamaları daha başarılı bulunmuştur.
İlkbahar dikimi nisan ayının son iki haftasında, yaz dikimi ise Temmuz ayının son haftasında yapılır.
Dikim için sökülen fidelerin uzun kökleri varsa dikimden önce 8–10 cm’den kesilmelidir.
Fidelerde fazla yaprak varsa bitki üzerinde genç olanlarında 2–3 âdeti bırakılarak diğerlerini yaprak saplarından uzaklaştırmak tutum oranını artırır.
Bitkiler; 60 cm genişliğinde–30 cm yüksekliğinde hazırlanan seddelere sıra arası ve üzeri 30 x 30 cm olacak şekilde üçgen dikim sistemine göre dikimleri yapılabilir.
Çilek bahçelerinde toprak işlemesi; dikimden hemen sonra yabancı otların temizlenmesi sulamadan sonra çapalama, gübrelemeden sonra gübrenin toprağa karıştırılması işlemlerinden ibarettir.
Çilek meyve oluşumunda olgunlaşmaya kadar geçen dönemde suya karşı hassastır. Sulama, meyve iriliği ve kalitesi ile o yılki ürün ortalamasına etki eder.
Dikim zamanında fidelerin çabuk ve sağlıklı büyümesi için sulamaya dikkat etmek gerekir. Çiçeklenme sırasında yağmur yağması arzu edilmez, yağış hem tozlanmayı engeller hem de meyve olgunlaşmaya başladıktan sonra yağarsa meyve yumuşar, leke yapar ve çürümeyi kolaylaştırır. Yağmurlama sulama ve yağış ile toprağın sıçrayarak meyvelere zarar vermemesi için sıralar arasına ve bitkilerin altına değişik malç malzemesi serilebilir.
Dikimi tamamlanan çileklere can suyu verilerek köklenmeleri sağlanır ve metodu seçildikten sonra gerektiğinde sulama yapılır
. Kışı bu şekilde geçiren bitkiler ilkbahar ve yaz aylarında sulanır. Bu nedenle karık sulamada ilkbaharda yağış olmadığı durumlarda haftada bir sulama yapılmalıdır.
Damla sulama günlük buharlaşmaya bağlı olarak düşük debi ve su miktarlarında günlük sulama yapılabileceği gibi 3–4 günde bir de sulama yapılır.
Hasat bittikten sonra belirtilen sulama aralığı genişletilmelidir.
Çiçeklerde rastlanan en fazla yaprak hastalıkları kırmızı leke hastalığı, beyaz leke hastalığı, çilek mildiyösü ve solgunluk sayılabilir.
Hastalık ve zararlılarla mücadele çilek meyveleri toplandıktan sonra yapılmalı, daha önce yapılması zorunluluğu varsa, ilaçlamadan sonra en az 4–5 gün çilek toplanmamalıdır.
Bir çilek bahçesinden 2–3 yıl, hatta daha fazla süre ürün almak mümkündür.
Çilekler en uygun olum zamanında toplanmalıdır.
Tamamen kırmızı renk alan çilek olgunlaşmış demektir.
Çilek fazla olgunlaştığı takdirde pazar değeri fazla olmamakta ve nakliyatı da zor olmaktadır.
Çilekler sofralık olarak kullanılacak ise her iki günde bir toplanmalıdır.
En uygun toplama zamanı sabahın erken saatleridir.
Toplanan çilekler hemen gölge bir yere taşınmalıdır.
Taze olarak tüketilecek çilekler sap ve çanak yaprakları ile birlikte koparılmalıdır.
Koparırken baş parmak ve işaret parmağı ile meyve sapı tutulur ve meyve çanak yapraklarının 1 cm kadar üstünden koparılır.”
Paylaştığım bilgilerin üreticilerimize faydalı olacağını ümit ediyorum.
Çilek reçeli yapımına gelince:
Çilekleri bol suyla yıkayın ve sapları kopartın.
Eğer çilekleriniz çok büyükse ikiye ya da üçe kesebilirsiniz ama orta boyda iseler bütün bırakabilirsiniz.
Saplarını kopardığınız çilekleri tekrar bol suyla yıkayın ve kurutun.
Geniş bir tencereye çileklerin bir kısmını dizin, toz şekeri üstlerine serpin.
Toz şeker ve çilek bitene dek aynı işlemi uygulayın.
Tencerenin kapağını kapatın ve minimum 8 saat, ideal olarak 1 gece boyunca bu şekilde bekletin.
Bekleme süresinin sonunda çilekler oldukça fazla su salmış ve şeker tamamen erimiş olacak.
Eğer çilekleriniz yeteri kadar su salmamışsa, 1 çay bardağı kadar su ekleyebilirsiniz. Suyunu salmış olan çilekleri ocağa alın ve ara ara narince karıştırarak, kaynayana dek pişirin.
Kaynamaya başlayınca daha az köpürmesi için 1 tatlı kaşığı tereyağını ekleyin ve altını kısın ve 30- 35 dakika kadar kontrollü olarak pişirin.
Kaynama süresince üstünde biriken köpüğü alıp atın.
Kaynama süresinin sonunda doğru dövülmüş limon tuzu veya limon suyunu ekleyin ve 2 dakika kadar daha pişirip, ocaktan alın.
Afiyet olsun.
Çilek üreticilerimizin ürünlerinin verimli olması dileklerimle…
Hoşça kalınız.