Nöbetçi Eczaneler
Gazi Öğretmen emekli olduktan sonra Anamur’da yetişebilecek tropikal meyveleri araştırırken altın çilek diğer adıyla yer kirazı ile ilgili araştırmalar yapmış…
Gazi Öğretmen bu araştırmaya sevk eden etkenlerden biri de şu anda Cumhurbaşkanımız olan Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın Başbakanlığı döneminde İstanbul Tarabya’daki bir kuruyemişçide kamuoyu yoklaması sırasında tattığı ve 50 milyon TL. Vererek 1 kilo satın aldığı “altın çilek” o günlerde gündemin başköşesine oturmuş…
Altın çilek / yer kirazı o dönemlerde az da olsa Anamur’da da üretiliyormuş…
Türkiye’de de üretimi yapılıyormuş…
Bakanlığı döneminde tropikal meyve yetiştirilmesi için çalışmalar yapan Sayın Kürşad Tüzmen’in çabalarıyla Mersin’de yılda 4 kez ürün alacak şekilde altın çilek üretiliyormuş…
Bakanlığı döneminde Türkiye’de tropikal meyve yetiştirmek için araştırma yapan Sayın Kürşad Tüzmen, altın çileğin / yer kirazının Türkiye’de de üretildiğini vurgulamış…
Gazi Öğretmen Bakanlığı döneminde Sayın Kürşat Tüzmen’le Öğretmen evinde tropikal meyve üretimi ile ilgili baş başa özel bir görüşme yapmış, yaptığı görüşmede Sayın Kürşat Tüzmen, üretime başlama sürecini özetle şöyle anlatmış:
“… Önce mango yetiştirmeyi denedik ancak iklimi tutmadı. Peru’nun çok güzel ve sağlıklı meyvesi olan Altın Çilek meyvesini denemek istedik.
Yurtdışında adına ‘golden berry’ diyorlar. Türkiye’de de ben ‘yer kirazı’ ismini vermiştim. 2 yıl önce çalışma başlattık.
Akdeniz İhracatçı Birlikleri kanalıyla Mersin Valisi’nden yer kirazı üretmek için yer istedim. Onlar da 2 dönüm arazi verdi. Burada birer dönümlük seralar yaptık ve yer kirazını yetiştirmeye başladık.”
Yer kirazı üretiminin yaygınlaşması için fideleri köylüye bedava dağıttıklarını anlatan Tüzmen, devamında Gazi Öğretmene şunları söylemiş:
“…Fideleri alanlar memnun kaldılar. Yılda 4 kere ürün alacak şekilde yetiştirdiler. Bütün bitkiler çok iyi bir şekilde yetiştirilmeye başlandı.
Denizli, İzmir, Burdur, Antalya, Anamur ve Mersin içerisinde dağıttırdım.
Örneğin Mersin’de çilek yetiştiriciliği 1930’larda başlamış. Fatma Hanım isimli bir kadın çilek ekmeye başlamış ve köylü de buradan görüp ekmiş…
Ancak köylü bunun babadan kalma olduğunu zannediyor.
Çay da aynı şekilde destekle Karadeniz’de üretilmeye başlanmış. Yer kirazının da tutmasını sağlamak gerekiyordu, böyle bir çalışma yaptık…”
Bu sözler Gazi Öğretmenin de dikkatini çekmiş…
Altın çilek / yer kirazının fiyatının tam olarak belirlenemediği için çok düşük üretimin olduğunu ifade eden Kürşad Tüzmen’den Gazi Öğretmen şu bilgileri almış:
“…2 yıl önce ithal fiyatı 140 liraydı. Türkiye’de bu zamana kadar üretilen yer kirazı 100 tonu geçmez.
Ancak Türkiye piyasasını doyurabilecek hale getirilebilir. Üreticimiz de ihracatını yaparak para kazanabilir. İthalatçı firmanın da bu kadar para vermesine gerek yok. Mersin’de rahatlıkla üretim yapılıyor.”
İşte Altın Çileğin Mersin’e ve Anamur’a geliş öyküsü buymuş…
Gazi Öğretmen Sayın Tüzmen ile yüz yüze görüşmüş ve Sayın Tüzmen’in gayretleriyle Mersin ve özellikle Anamur’a bedava dağıtılan Altın Çilek fidesinden edinmiş ve denemesini yapmış…
Gazi Öğretmen dahil Altın Çilek üretenler Anamur’da çok verimli şekilde ürün elde etmişler….
Gazi Öğretmen Altın Çilek hakkında ayrıntılı bilgiler edinmiş…
Şöyle ki:
‘’ …Altın Çilek: Yaklaşık 1-1.5 metre boyundan daha uzun, kışın kuruyan, ilkbaharda tekrar yerden çıkan dik gövdeli otsu bir bitkidir.
Yapraklar saplı, 4-15 cm oval veya baklava dilimi şeklinde düzensiz ve sivri uçludur.
Çiçekler uzun saplıdır ve yaprak koltuklarında oluşur.
Meyve turuncu renkte ve üzümsü yapıda olup, portakal sarısı, kağıtsı kapalı bir torba içinde bulunur.
Yarı güneşli, gölgeli ortamlarda iyi gelişir. Yazın gelişimi için sulamak gerekir. Özellikle meyvelerin olgunlaşma safhasında bol suya ihtiyaç duyar.
Haziran – Temmuz aylarında açan sarı renkli çiçekler yaz sonuna doğru portakal rengine dönüşür.
2 – 3 santimlik kozalak gibi dilim dilim görünüşü aslında içinde bir sürpriz saklamaktadır.
Çiçeğin dış kabuğu sonbaharda kurumaya başlar. Damar gibi ağ doku, yusyuvarlak portakal renkli bir meyveyi adeta kafes içine alır.
Altın Çilek tohumundan üretilebilir. Yetiştirilmesi kolay ve zahmetsizdir.
Egzotik meyvenin anavatanı Güney Amerika’dır. Bunun dışında bazı Afrika, Avrupa ve Asya ülkelerinde de kültürü yapılmaktadır.
Ülkemizde de yukarda belirttiğim şekilde yavaş yavaş üretimi artmaktadır.
Bitkinin bazı türleri ülkemizin muhtelif bölgelerinde doğal olarak yetişmekle birlikte bu türler genellikle bitkinin yabani türü olup zehirli olabilmektedir.
İç piyasada yeterince tanınmayan bu meyvenin iç tüketiminin artması aynı zamanda dış pazardaki rekabet şansımızı da arttıracaktır.
Yüksek fiyatı nedeni ile iç pazarda genellikle lüks tüketime yönelik bir gıda olarak yer edinen ve genellikle otellere ve büyük marketlere pazarlanan meyvenin üretimindeki artışa paralel olarak düşmesi beklenen fiyatı ile iç pazardaki bilinirliliğinin artması ve pazarda daha fazla yer edinmesi beklenmektedir.
Ürünün yurtiçinde fazla talebi yoktur. Özellikle lüks oteller ve lokantalar tarafından talep edilmektedir.
Mevcut durumda meyvenin hem ithalatı yapılmakta hem de Anamur’da olduğu gibi yurt içinde üretilmektedir.
Özellikle Kolombiya And Dağlarında üretilen meyveler, sahip olduğu kendine has koku, renk, parlaklık ve aroma nedeni ile daha fazla rağbet görmektedir.
Peru, Zimbabwe, Malezya, Çin, Kenya, Karayipler, Kosta Rica, Ekvator, Bolivya ve Güney Afrika diğer önemli üretici ülkelerdir.
İthalat yapan ülkeler ise özellikle A.B.D. ve Avrupa ülkeleridir.
Avrupa ülkeleri içinde en fazla ithalatı ise Almanya, Hollanda, İngiltere ve Fransa yapmaktadır.
Ülkemize bitkinin küçük miktarlarda ithali yapılmaktadır. İthalatın küçük partiler halinde yapılması, yüksek vergisi ve yüksek kar marjı nedeni ile ithal kilosu ülkemizde yaklaşık olarak 120-175 TL’den satılmaktadır.
Meyveleri taze olarak ta tüketilebilen meyvenin kullanım alanı oldukça geniştir.
Sahip olduğu bol aroma ve mayhoş tadından dolayı meyvesi pastacılık ve marmelat yapımında kullanılır.
Bunun yanında taze olarak tüketilebileceği gibi meyve salatalarında, tatlılarda, turtalarda da kullanılmaktadır.
Reçeli son derece lezzetlidir. Çikolata sosu ile mükemmel bir tada ulaşır. Krema ve dondurma ile birlikteliği de çok lezizdir. Sos yapımında da kullanılabilir
Günümüz peyzaj mimarisinde de kullanılabilecek özellikte bir bitkidir. Kurumuş çiçekler bitkinin en dibinden temizlenip, kış dekorasyonunda aranjmanlarda kullanılabilir.
Altın Çilek ya da yer kirazı bitkisi, daima yeşil kalan; orman gülü, pitosporum, porsuk gibi bitkilerle beraber dikildiği zaman çok daha fazla görsellik sunar.
Kök gelişimi az olduğu için, büyümede sorun çıkarmaz.
Güney Amerika’da halk tarafından deri, şeker, kalp, verem ve idrar yolu hastalıklarının tedasinde uzun yıllardır kullanılan bir bitkidir.
Kandaki fazla ürik asitin atılmasına yardımcıdır. Bu nedenle Gut hastalığının tedavisinde 200 yıldan beri, bilinen en doğal tedavi yönetemi olarak kullanılan bir meyvedir.
Sadece meyveleri değil aynı zamanda kökleri ve yeşil kısımları da bazı ilaçların yapımında kullanılmaktadır.
Bitkinin köklerinde ve yeşil kısmında 8 ayrı alkoloid bulunur. Elde edilen alkoloidler, bitkisel kökenli ilaçların yapımında kullanılmak üzere sanayide değerlendirilirler.
Altın Çilek=Yer kirazı, C, B1, B2, B3, Keroten gibi bir takım vitamin ve mineraller açısından zengin bir meyvedir.
Potasyum içeriği bakımından zengin meyvelerden biridir. Yine önemli miktarlarda vitamin B içerir.
Daha olgun meyvelerin daha yüksek miktarlarda beta karoten ihtiva ettiği bilinmektedir. Besin değerlerinin çok yüksek olması ve içeriğindeki kalsiyum nedeni ile özellikle okul öncesi çocukların beslenmesinde tavsiye edilir.
Yer Kirazı, içerdiği karoten sayesinde serbest radikalleri etkisiz hale getirerek yaşlanmayı geciktirici etki gösterir.
Cildi güneşin zararlı etkilerinden ve cilt kanserinden korumaya yardımcı olur. Ayrıca metabolizmayı hızlandırır, kan dolaşımını düzenler. Idrar söktürücü özelliği de vardır.
Yer kirazı kalorisi az ve yüksek lifli yapısı ile zayıflama ve diyet kürlerinin vazgeçilmez meyvesidir. Özellikle yer kirazı kurusu yüksek lif oranına sahiptir.’’
Gazi Öğretmen Altın Çilek / Yer Kirazı ile ilgili bu bilgileri üreticilerle de paylaşmış ve üretimin yaygınlaştırılması için gayret sarfetmiş…
Gazi Öğretmene göre Anamur; Tropikal meyvelerden Altın Çilek yani Yer Kiraz’ının yetiştirilebileceği ender İlçelerden biriymiş.
( devam edecek )