Nöbetçi Eczaneler
Bu hafta sizlerle Mustafa Kemal ve Latife Hanım ile ilgili sohbet edeceğiz.
Latife Uşaklıgil kökeni Uşak’a dayanan önce Helacızade olarak bilinen İzmir’e
göç ettikten sonra Uşakizade yâda Uşaklıgil olarak anılan aile soyundandır.
1898
yılında İzmir’de doğmuştur. Babası Muammer Uşaklıgil, annesi Adviye
Hanımdır. Vecihe, İsmail, Münci, Ömer ve Rukiye isimlerinde beş kardeşi vardır.
Babası İzmir’de ticaret ile uğraşıyor yurt dışına pamuk, kuru üzüm, kuru incir
gönderiyordu.
Latife Hanım Uşakizade köşkünün bahçesinde bulunan Çamlı
Köşk’te İlkokulu ardından Arnavutköy Amerikan Kız Kolejini bitirdi.
Paris’te
Sorbonne Üniversitesi’nde Siyaset ve Hukuk bölümüne başladı, Londra’da dil
öğrenimi gördü.
Sakarya Meydan savaşının kazanılması sonrası Üniversite eğitimini yarıda
bırakarak İzmir’e döndü.
Bu sırada ailesi İzmir’in işgali sonrası Fransa’ya gitmiş
orada yaşıyordu.
9 Eylül 1922 de İzmir işgalden kurtulunca Mustafa Kemal orduların başında
İzmir’e gelmişti.
Latife Hanım onun Karşıyaka’da bulunan karargâhına gitti.
Mustafa Kemal ile görüştü yüzü peçesizdi. Bu ufak tefek kendine güvenen rahat
davranışlı kız Mustafa Kemal’in ilgisini çekti onun daveti üzerine Göztepe’deki
köşke gitti.
Köşkte Latife Hanım adeta onun sekreteri olmuştu. Mustafa
Kemal’in rahatlığı ile ilgileniyor diplomatik yazışmalarında çevirmenlik
yapıyordu. Onun kültürel yapısı ülkenin geleceğinde örnek bir kadın
olabileceğini öne çıkarıyordu.
Sonunda Mustafa Kemal kendine yakışabilecek
bir kadın bulduğunu düşünerek ona evlenme teklif etti.
Köşkte üç hafta kalan
Mustafa Kemal ardından tekrar Ankara dönmüştü. Ankara’ya döndükten sonra
Bursa’ya gitti.
Savaş sona erip Mudanya mütarekesi imzalanınca Mustafa
Kemal’in düşünceleri Latife Hanım’a yoğunlaştı. Ankara’da bulunan Fikriye
tedavi için Almanya’da idi. Ankara’da bulunan Zübeyde Hanım yalnız kalmıştı.
Hastalığı dolayısıyla Mustafa Kemal’den duyduğu Latifeyi görmek için İzmir’e
onun köşküne gitti.
Latife onun sağlığıyla yakından ilgileniyor onu rahat
ettirmek için elinden geleni yapıyordu.
Bu arada Zübeyde Hanım’da onu
yakından tanıma fırsatını bulmuştu.
Mustafa Kemal’in başyaveri Salih Bozok’a
“ Salih, bu kız Mustafa’yı mutlu edemez o onu değil Mustafa Kemal Paşa’yı
seviyor onun mevkiini seviyor.“ demişti.
Daha sonra hastalığı artan Zübeyde Hanım İzmir’de vefat etti.
Mustafa Kemal annesini mezarını ziyaret etmek için İzmir’e gittiği zaman Salih
Bozok vasıtasıyla yurda dönmüş olan Latife’nin babasına Latife Hanımla
evlenmek istediğini iletti. Muammer Bey’in kabul etmesiyle İzmir’de Kadıya
giderek nikâhlarını kıydırmışlardı.
Tören 29 Ocak 1923 tarihinde Göztepe’deki
köşkte yapıldı. Mustafa Kemal’in şahidi Fevzi Çakmak, Latife Hanım’ın şahidi
İzmir Valisi Abdülhalik Renda ve Salih Bozok’tu.
Latife Hanım Mustafa Kemal’in kafasındaki modern Türk kadınına örnek
olabilecek yapıdaydı. Görünüş böyleydi ama Latife’nin hırslı kişiliği, gemlenemez
ihtirası, aşırı set tavırları zaman içinde öne çıkmaya başladı.
Evlilik
gerçekleştikten sonra kişilik çatışmaları başladı.
Latife, Mustafa Kemal üzerinde
tahakküm kurmak onun hâkimi olduğunu herkese göstermek için her ortamı
kullanıyordu.
Ankara’ya dönüldükten sonra Latife’nin ihtiras ve baskıları daha öne çıkmaya
başladı.
En büyük çatışmalardan biri Fikriye’nin ölümü sonrası yaşandı. Mustafa
Kemal’in ilk zamanlardaki Latife’ye karşı ilgisi ve sevgisi Latife Hanım’ın gereksiz
kıskançlıkları nedeniyle zamanla azalmaya başladı. Latife Hanım’ın başkalarının
yanında Mustafa Kemal’i küçük düşürecek davranışlarına karşı Mustafa
Kemal’de onu dostlarının yanında aynı davranışları sergilemeye başladı.
Sonunda bir akşam Çankaya’da köşkte toplu halde yenilen yemek sırasında
Mustafa Kemal’in arkadaşlarıyla ilgilenmesini kıskanarak, masayı terk ederek üst
katta topuklarıyla yere vurarak bağırmaya başladı. Bu davranış bardağı taşıran
son nokta oldu 2 yıl 6 ay süren evlilik fiilen sona erdi Mustafa Kemal köşkü terk
ederek Yozgat’a gitti oradan kabineye boşanma talimatı verdi.
Mustafa
Kemal’in annesi Zübeyde Hanım’ın öngörüsü gerçek olmuştu. 8 Ağustos 1825’te
Latife Hanım’ın annesi kızını alarak İzmir’e döndüler. Mustafa Kemal 11 Ağustos
1925’te boşanma dilekçesini verdi ertesi gün boşandılar.
Daha sonraki
hayatlarında her ikisi de geçmişle ilgili hiçbir zaman konuşmadılar.
Latife Hanım Mustafa Kemal’den ayrı yaşadığı 50 yıl boyunca anılarıyla yaşadı.
12 Temmuz 1975’te İstanbul Harbiye’deki evinde öldüğünde kucağında Mustafa
Kemal’in resmi vardı.
Gazeteler ölüm haberini birinci sayfanın altında küçük bir haber olarak verdiler.
Haftaya buluşmak dileğiyle…
