“TATİL İÇİN MERSİN’İ TERCİH ETMEM” DİYEN LOKMANOĞLU: “BALIK ÇİFTLİKLERİNİN YERİ YANLIŞ”

Cihat Lokmanoğlu kimdir, kendinizden kısaca bahseder misiniz?
1954 -Mersin doğumluyum. Orta öğrenimi ve lise 1. ve 2. sınıfı Tarsus Amerikan Koleji’nde, lise 3. sınıf eğitimini ise California, Lafayette’te Acalanes High School’da tamamladım. 

Mezun olduktan sonra ABD-Cornell Üniversitesi’nde İnşaat Mühendisliği eğitimi aldım. Üniversite mezuniyetimin ardından 1977 yılında yine aynı üniversitede yüksek lisans eğitimi aldım ve İnşaat Yüksek Mühendisi oldum.

1986-1990 yılları arasında Mersin Vapur Donatanları ve Acenteleri Derneği’nde yönetim kurulu üyeliği yaptım. Mersin Deniz Ticaret Odası’nın kurulduğu Mart/1989 tarihinden bugüne Yönetim Kurulu Başkanıyım.

2018 yılı Mayıs ayında gerçekleştirilen 74. Genel Kurul’da TOBB Yönetim Kurulu Üyeliğine seçildim. TOBB Denizcilik Komisyonu Üyesi ve TOBB delegesiyim.

Ayrıca, Mersin Serbest Bölge İşleticisi A.Ş. (MESBAŞ)’ın Yönetim Kurulu Üyesiyim. Gemi Acenteliği ve soğuk havalı deniz taşımacılığı konularında ticari faaliyet gösteriyorum. 

Mersin Limanı’nda özelleştirme öncesi ve özelleştirme sonrası ticaret açısından nasıl bir fark oluştu? 

Özelleştirme öncesi var olan tonajlar ile şimdiki tonajlar arasında korkunç bir fark var. Mersin Limanı’nın özelleştirilmesi, Mersin’e çok büyük bir katkı sağladı ve tonajlar çok fazla katladı. Şu an Mersin Limanı dünyanın ilk 100 limanı arasında yer alıyor.

Mersin Limanı konteyner açısından ülkede en fazla yük elleçleyen liman aynı zamanda. Mersin Limanı Doğu Akdeniz’in en büyük limanıdır. Özelleştirmenin de limana çok büyük katkıları olmuştur. 

Limanı özelleştiren şirket bazı yatırımlar yapma sözü vermişti. Bu sözler ne kadar tutuldu, sizler tamamlanması için neler yapıyorsunuz? 

Biz, ihalenin şartnamesinin tam metnini bilmiyoruz. Bazı yatırımlarını geciktirdiler ama bildiğimiz kadarıyla geç de olsa taahhütlerini yerine getiriyorlar. Ayrıca rıhtım uzatılması, konteyner sahasının genişletilmesi gibi taahhütlerinde olmayan yatırımları da yapıyorlar. Fakat zaten o kadar güzel para kazanıyorlar ki bunları da yapmaları lazım. Biz konuya müdahil olamıyoruz, ancak tavsiyemize başvurulduğunda düşüncelerimizi paylaşıyoruz.

Yeni büyük liman yatırımı ne durumda?

Proje çalışmaları devlet tarafından yapıldı. Şu an bir duraklama döneminde fakat bakanlık ile yaptığımız görüşmede bunun eninde sonunda yapılacağını söylediler. Fakat biraz vakit alacak. Şu an Mersin Limanı genel yükü zaten elleçleyecek durumda. Doğru kullanılması durumunda 5 yıl süresince kapasitesi yeterli olacaktır.  Ancak 10 yıl sonrası için büyük limana muhakkak ihtiyaç var.
 
Taşucu Limanı özelleştirme sürecinde stratejik önemini koruyor mu?

Açıkçası bu zor bir soru çünkü birçok engel var. Fakat orası önemini kaybetmedi. Yapılan yeni yollar bittikten sonra Karaman, Kayseri, Konya gibi şehirlerin yükleri kolaylıkla Taşucu Limanı’na inebilecek. 

Orası özelleşmeye çıkarıldı fakat bizce yanlış bir işlem. Önünde 400 dönümlük bir rıhtım sahası var, burası 36 sene kiralanması istemiyle özelleştirilmeye çıkarıldı. Arkasında ise 1200 dönümlük bir alan var, burası da satılması kaydıyla ihaleye çıkarıldı. Aynı kişinin hem rıhtımı kiralaması hem de arkasındaki alanı alması bekleniyor. Bu alışılmış bir özelleştirme uygulaması değil. Taşucu Limanı ve geri sahası 24 Eylül’de tekrar özelleştirilmeye çıkarılacak.

Taşucu Limanı nasıl değerlendirilmeli?

Alternatifler var mesela serbest bölge yapılabilir. Dökme yük limanı yapılabilir. Enerji bölgesi yapılabilir. Birçok alternatif var tabi ancak buna karar verecek olan bizler değiliz. Fakat iptal edilen son ihalede 410 milyon lira veren de çıktığına göre insanların kafasında bazı planlar var demektir.

Mersin Serbest Bölgesini işleten şirket MESBAŞ özelleşti. Bu özelleştirme Mersin Serbest Bölgesinin işlem hacmine katkı sunacak mı, katkısı olacaksa bu ne kadar süre içerisinde olur? 

Kuruluşta devletin yüzde 30 bir hissesi vardı. Ardından yüzde10 hisse İstanbullu bir grubun eline geçti fakat yüzde 20 devlette kalmıştı. Bu son ihale ile devletin hissesi kalmamış oldu. Fakat MESBAŞ’ı çalıştıran şirket sözleşmeyi 19 yıllığına uzattı. Orası Türkiye’nin ilk serbest bölgesi, üzerinde birçok şey denendi. Özelleştirmenin faydası da olabilir, zararı da olabilir. Bazı yatırım taahhütleri var bunlar yapıldıktan sonra iyi bir pazarlamayla ticaret hacmi artabilir.

Mersin Serbest Bölgesinin alanın genişletilmesi çerçevesinde TEKFEN arazisinin Mersin Serbest Bölgesine idare edilmesi çalışmaları şu ana kadar sonuç getirmedi. Yeni yönetim bu konuda çalışmalarını sürdürecek mi? 

Sürdürmesi gerekiyor. Ben yönetim kurulu üyesiyim. Yeni başkanımız Ali Avcı bu konularda da tecrübeli. Bizler elimizden gelen desteği vereceğiz. Bu konu tekrar gündeme gelebilir.

TEKFEN arazisinin kamulaştırılarak serbest bölgeye ilavesi en iyi ve en hızlı yöntem değil mi?  

Bu çok konuşuldu fakat şu ana kadar yapılamadı. Bunu yapmak da bizim elimizde değil. Yapılırsa elbette olabilir fakat yapılabilirliği konusu bizi aşmaktadır. 

Akkuyu Nükleer Santrali’nin, Mersin’e kurulmasının Mersin deniz ticareti üzerinde ne gibi sonuçları olur?

Akkuyu Nükleer Santrali’nin yerinin doğru olmadığını düşünüyorum. Santralin Mersin deniz ticaretine çok cüzi bir etkisi olur.  Mersin, dağıtım merkezi olarak oturmuş ve ismi duyulmuş bir şehir. Nükleer santralin yapılması deniz ticaretini ne azaltır ne de çoğaltır. Ama turizmcilerin bu konuda şüpheleri var.

Suriyeli mültecilerin göçü ile Mersin limanları göçmenlerin istilasına uğramış durumda. Yerli ve yabancı turizm için dezavantaj olduğu iddia edilen bu durum için ne yapılabilir?

 Bu yöreye baktığımızda Reyhanlı’dan başlayarak Antep, Adana, Tarsus, Mersin bölgesine gelen toplam insan sayısı 1 milyonun üstünde. Hemen hemen gelenlerin yüzde 30’u bu bölgeye yerleşmiş.  Bu bölgeye gelenlerin çoğu eğitimsiz. Bunların geri gitme ihtimali de çok yok. Bu haliyle turizme kötü yansıyor. Bu insanları geri gönderme şansımız olmadığına göre onlara iyi bir eğitim verilmesi gerektiğini düşünüyorum. 

Daha önce Mersin’de balık bol iken şimdi birçok balık türü yok oldu. Olanların da sayıları azaldı, bunun sebepleri nelerdir?

Akdeniz eskiden beri balık konusunda çok zengin değildir. Eskiden bu kadar çok talep olmadığı için yetiyordu. Şimdi talep arttı. Balık türlerinin sayısının azalmasında deniz sularının ısınması, bazı balık türlerinin göç etmesi, yeni gelen türlerin buradaki türlere zarar vermesi gibi birçok neden var. Bunun ile ilgili araştırmalar yapılıyor. Balıkçıların yasaklara uyması da bir o kadar önemli.
 
Balık çiftliklerinin çevreye çok zarar verdiği iddia ediliyor. Bu konuya neden önem alınmıyor, bu konuya siz nasıl bakıyorsunuz?

Balık çiftliklerinin buraya gelme sebebini anlamıyoruz. Eğer turizme zararı yoksa olduğu yerde kalsın. Neden Muğla’dan buraya getirildiğini biz de anlamıyoruz. Çiftliklerin kıyıdan belli bir mesafede ve yoğunlukta olması gerekiyor. Bu konu ile ilgili sert standartlar var ve tabi bunlara uyulması önemli. Bu konunun Mersin kamuoyu ile paylaşılması gerekiyor. Açıkçası biz bu projeyi onaylamıyoruz 

Yıllar önce gördüğümüz yabancı turistler artık Mersin’e gelmiyorlar. Mersin’in turizm cazibe merkezleri olamamasının sebepleri nelerdir? 

Etrafımızda savaşın olması, yoğun göç ve tabi emniyet konuları da göz önüne alınınca ben bile buraya gelip tatil yapmam.

TURAN DAL