KÖŞEGEN: İmece, Ahilik, Hollanda!
Kooperatifçiliğin tarihçesine bakıldığında 1844 yılı ile tüketim kooperatifçiliğinde İngiltere ilk sırayı almaktadır.
Bunu üretim kooperatifçiliğinde Fransa, Esnaf ve Tarım Kredi Kooperatifi’nde ise Almanya takip etmektedir.
Ancak bu örneklerden çok daha önce adı kooperatif olmasa bile sistem ve ilkeler bakımından aynı olan ve Osmanlı-Türk toplumunda mevcut bulunan Ahilik sistemi vardı.
Ahilik sistemi, gerek ihtiva ettiği prensipler gerekse insanlığa ve çalışanlara tuttuğu ışık ve çizdiği yol bakımından kooperatifçilik ilkeleri ile büyük bir yakınlık göstermektedir.
Avrupa ülkelerindeki bu ilk kooperatifçilik örneklerinin ilke olarak Ahilik prensiplerinden etkilendiği bir gerçektir.
Nitekim Modern kooperatifçiliğin kurucularından olan Michael Sandown, Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir ve Niğde’de incelemeler yapmış ve edindiği bilgileri 1828-1831 yılları arasında İngiltere’de yayımlamıştır.
Bu bakımdan kooperatifçilik fikrinin anayurdu ANADOLU’dur diyoruz.
ÜLKEMİZDEKİ KOOPERATİFÇİLİK HAREKETİ NEREDE, NE ZAMAN BAŞLADI?
Ülkemizdeki kooperatifçilik hareketi de adı “Kooperatif” olmasa bile çalışma sistemi itibariyle aynı olan “Memleket Sandıkları”nın kurulmasıyla 1863 yılında başlamıştır.
Memleket sandıkları tarımsal üretim ve tarımsal krediyi konu almıştır.
Tarımsal kredi temini konusundaki çiftçilerin sıkıntısını tespit eden Mithat Paşa (1822-1884) Niş Valiliği sırasında Memleket Sandıklarının kurulmasını sağlamıştır.
Memleket Sandıkları’nın çalışmalarında ve toplum tarafından benimsenmesinde bir yardımlaşma sistemi olan “imece” den yararlanılmıştır.
Memleket Sandıkları’nın uygulaması şöyle olmuştur: Her çiftçi ailesine, devlete ait boş arazilerde, bulunmadığı taktirde kiralamak suretiyle temin edilen arazilerde eşit şartlarda, ortaklaşa ve imece usulüyle ürün ekim ve hasadı yaptırılmıştır.
Hafta tatilleri uygulamasında Müslümanlar Pazar günü, Hıristiyanlar Cuma günü çalıştırılmıştır. Bu şekilde elde edilen hasılat nakde çevrilerek kredi ihtiyacı karşılanmıştır.
Memleket Sandıkları 1883 yılında Menafi Sandıklarına, 1888 yılında da bir nizamname ile aynı görevleri icra etmek üzere Ziraat Bankası’na dönüştürülmüştür.
Bugün hemen hemen herkesin tarımda örnek verdiği Hollanda tarımsal gelişimini bu KOOPERATİFÇİLİK anlayışı sayesinde geliştirmiş, herkesin “Konya Ovası” kadar dediği ülke tarımsal üretim anlamında çok önemli seviyelere yükselmiştir.
PEKİ HOLLANDA’DA SİSTEM NASIL?
Hollanda’da tarım yapacaksanız asla tek başınıza değilsiniz!
İşte bu kooperatifler ilk adımdan son adıma kadar yanınızda!
Öyle “miş/mış” gibi de değil..!
Hangi araziye ne ekebileceğinden, nasıl ekebileceğine.
Hangi gübreyi kullanacağına.
Maliyet hesabına.
Paran yetmezse borç verilebileceğine.
Gerekli makine desteğine.
Ekim programına.
Kiralık deposuna.
Ürününe verilecek taban fiyatına.
Ve en sonunda senin imzanla yapılacak satışa kadar YANINDA…
